ข้าวพระองค์ขาวพันธุ์ใหม่คุณสมบัติเด่นผลผลิตต่อไร่สูง
นักวิจัยมหาวิทยาลัยนเรศวรประสบผลสำเร็จในการวิจัยปรับปรุงพันธุ์ข้าวเจ้าพันธุ์ใหม่ ชื่อว่า “ ข้าวพระองค์ขาว” มีคุณสมบัติทางการเกษตรดีเด่นกว่าพันธุ์พ่อแม่ มีผลผลิตค่อนข้างสูงเฉลี่ยที่ 900-1,000 กิโลกรัม/ไร่
เมื่อเวลา 09.30 น. วันที่ 1 พฤษภาคม 2568 ดร.ภาวัช วิจารัตน์ อาจารย์ประจำภาควิชาวิทยาศาสตร์การเกษตร คณะเกษตรศาสตร์ ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ม.นเรศวร แถลงข่าวผลสำเร็จในการวิจัยปรับปรุงพันธุ์ข้าวเจ้าพันธุ์ใหม่ ชื่อว่า “ ข้าวพระองค์ขาว” ที่แปลงวิจัยการปรับปรุงพันธุ์ข้าว วิชชาลัยข้าวและชาวนา ม.นเรศวร ต.ท่าโพธิ์ อ.เมือง จ.พิษณุโลก ว่า ข้าวสายพันธุ์พระองค์ขาว เป็นข้าวเจ้าพันธุ์แท้ ไม่ไวต่อช่วงแสง เกิดจากการปรับปรุงพันธุ์ข้าวระหว่างข้าวพันธุ์หอมสุโขทัย 4 ที่ปรับปรุงพันธุ์โดยโครงการเกษตรอินทรีย์ สนามบินสุโขทัย อ.สวรรคโลก จ.สุโขทัย ใช้เป็นพันธุ์แม่ (recipient) กับพันธุ์ข้าวปทุมธานี 1 (Pathum Thani 1) ของกรมการข้าว ใช้เป็นพันธุ์พ่อ (Donor) ซึ่งข้าวเจ้าสายพันธุ์พระองค์ขาว เกิดจากการปรับปรุงพันธุ์แบบวิธีมาตรฐาน ดำเนินการปลูกและคัดเลือกสายพันธุ์ภายใต้สภาพแปลงทดลอง ของวิชชาลัยข้าวและชาวนา ม.นเรศวร และได้ปลูกทดสอบผลผลิต องค์ประกอบของผลผลิต การตอบสนองของพันธุ์ต่อสภาพแวดล้อม และปลูกทดสอบภายใต้สภาพแปลงเกษตรกรในพื้นที่ ต.รังนก อ.สามง่าม จ.พิจิตร ในปีการเพาะปลูก 1/2566
ต่อมาปลูกทดสอบภายใต้แปลงเกษตรกรในพื้นที่ภาคเหนือตอนล่าง ในปีการเพาะปลูก 2/2567 วัตถุประสงค์ของการปรับปรุงพันธุ์ข้าวพันธุ์พระองค์ขาว เพื่อต้องการรวมยีนที่ควบคุมลักษณะทางเกษตรที่ต้องการในพันธุ์ข้าว ปทุมธานี 1 กับพันธุ์ข้าวหอมสุโขทัย 4 เข้าด้วยกัน ผสมพันธุ์ข้าวเมื่อปี พ.ศ.2559 และได้รับพระมหากรุณาธิคุณจากสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ทรงพระกรุณาเพาะเมล็ดพันธุ์ข้าวที่เกิดจากการผสมพันธุ์ได้ ในงานวันข้าวและชาวนาแห่งชาติ กรมการข้าว ปี พ.ศ.2559 หลังจากนั้นดำเนินการเพาะปลูก และคัดเลือกสายพันธุ์ต้นที่ต้องการในประชากรข้าวช่วงรุ่นที่ 2 – 8 โดยวิธีคัดเลือกแบบพันธุประวัติ ( Pedigree Method) จนกระทั่งได้สายพันธุ์ข้าว NUR02-19-10-9-1-1 (พระองค์ขาว) ที่มีคุณสมบัติต่าง ๆ ทางการเกษตรดีเด่นกว่าพันธุ์พ่อแม่ ได้แก่ มีการแตกกอดีกว่า มีความสูงเฉลี่ย 90 เซนติเมตร ใบธงตั้ง ใบสีเขียวอ่อน เมื่อสุกแก่เมล็ดข้าวเปลือกมีสีน้ำตาลอ่อน เมล็ดข้าวสารและเมล็ดข้าวเปลือกยาว มีอายุเก็บเกี่ยวสั้นเฉลี่ยที่ 90-100 วัน และการประเมินผลผลิตพบว่า ข้าวเจ้าสายพันธุ์ NUR02-19-10-9-1-1 (พระองค์ขาว) มีผลผลิตค่อนข้างสูงเฉลี่ยที่ 900-1,000 กิโลกรัม/ไร่ สูงกว่าข้าวพันธุ์พ่อแม่ ปัจจุบันได้มีการนำไปทดลองปลูกที่นาของ นายธวิช เพชรพงศ์ ชาวบ้านหมู่ที่ 1 บ้านจระเข้ผอม ต.รังนก อ.สามง่าม จ.พิจิตร และได้ผลผลิตเป็นที่น่าพอใจ
